Kwaliteit leefomgeving

Omgevingswet
Op 1 januari 2024 is de Omgevingswet ingevoerd. In de Omgevingswet staan alle regels over de fysieke leefomgeving samen, met als doel duidelijkere regels, ruimte geven aan nieuwe initiatieven en lokaal maatwerk mogelijk maken. Juridische regels moeten worden opgenomen in het Omgevingsplan. Voor de kwaliteit van de leefomgeving betekent dit onder andere dat deze kerninstrumenten worden ingezet voor klimaatadaptatie en natuur. Juridische regels over inritten en het kappen van bomen worden opgenomen in het Omgevingsplan.

Natuurherstelwet
Op 17 juni 2024 hebben de Europese lidstaten in de Raad van de EU, de natuurherstelwet officieel goedgekeurd. Het doel van de wet is de schade aan de Europese natuur tegen 2050 compleet te herstellen. De wet kent doelstellingen voor natuurherstel in verschillende, aangetaste ecosystemen. De doelstellingen uit de natuurherstelwet komen boven op de huidige ambities. We gaan in 2025 uitzoeken wat dit gaat betekenen.

Krapte op de arbeidsmarkt
Door blijvende krapte op de arbeidsmarkt zijn productie van materialen en de beschikbaarheid van personeel een aandachtspunt. Ook ontstaan er uitdagingen in het wegzetten van werk bij aannemers. De voortgang van projecten en de planningen wordt bemoeilijkt vanwege langere doorlooptijden. Hierdoor blijft tijdige uitgave van de budgetten onder druk staan.

Duurzaam wegbeheer
Om de uitstoot van schadelijke stoffen zoveel mogelijk in te perken is de sector wegbeheer bezig met het invoeren van duurzaam wegbeheer. Zo heeft kennisplatform CROW hier codes voor opgesteld in samenwerking met de Rijksoverheid, wegbeheerders en het bedrijfsleven. Een ontwikkeling is de geleidelijke afschaffing van Hot Mix Asfalt (HMA) in Nederland per 1 januari 2025. Het toepassen en implementeren van deze ontwikkeling vraagt om kennisuitbreiding en nieuwe aandachtspunten bij aanbestedingen.

Klimaatadaptatie
Door klimaatverandering neemt de kans op wateroverlast, hitte, droogte en overstromingen toe. Dit heeft gevolgen voor beheer en onderhoud van bomen, groenvakken stedelijk gebied en bossen, zandwegen en voetpaden (boomwortelopdruk). Door het Rijk, Provincie en Waterschap zijn in het verlengde van de Kamerbrief 'Water en Bodem sturend' van 2022, continu nieuwe kaders, richtlijnen en instrumenten ontwikkeld. Ook in 2025 gaat deze ontwikkeling door. Implementatie en uitwerking hiervan vraagt om kennisuitbreiding voor het toepassen van kwalitatief beheer en onderhoud. We onderzoeken in 2025 wat dit gaat betekenen, inclusief kostenplaatje. Bij de behandeling van de Perspectiefnota (2026-2029) komen we met (kwaliteits)scenario's terug bij de Raad.

In het hoofdlijnenakkoord van het kabinet is opgenomen dat de nationale adaptatie-aanpak wordt geactualiseerd, met in ieder geval aandacht voor de gevolgen van verdroging voor onder andere de voedselproductie. Dit kan leiden tot meer aandacht voor het beheer van oppervlaktewater en grondwater in het buitengebied (in samenwerking met het Waterschap).

Integraal Beleid Openbare Ruimte (IBOR)
De oude VOR (2016) is herijkt naar een nieuw document "Integraal Beleid Openbare Ruimte" (IBOR).
Het IBOR legt de kaders voor de inrichting en het beheer van de openbare ruimte vast. Het IBOR schetst ook het kostenplaatje van het onderhouden van de openbare ruimte. Het IBOR, als instrument, ligt in het vierde kwartaal 2024 voor ter besluitvorming. Daarnaast zien we dat er een grote vervangingsopgave aankomt voor de openbare ruimte. Deze opgave wordt op dit moment in beeld gebracht inclusief kosten. Bij de behandeling van de Perspectiefnota (2026-2029) komen we met (kwaliteits)scenario's terug bij de Raad.